Świergotka ognistobrzucha
Northiella haematogaster[1] | |||
(Gould, 1838) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ptaki | ||
Podgromada | Neornithes | ||
Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
Rząd | papugowe | ||
Rodzina | papugi wschodnie | ||
Podrodzina | damy | ||
Plemię | Platycercini | ||
Rodzaj | Northiella | ||
Gatunek | świergotka ognistobrzucha | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
najmniejszej troski | |||
| |||
|
Świergotka ognistobrzucha[4] (Northiella haematogaster) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae) zamieszkującego Australię. Nie jest zagrożony wyginięciem. Gatunek ten jest często spotykany w europejskich hodowlach[5].
Taksonomia
Gatunek ten został naukowo opisany w 1838 roku przez angielskiego ornitologa Johna Goulda jako Platycercus haematogaster[1]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza świergotkę ognistobrzuchą w rodzaju Northiella[6]. Część źródeł uznaje ten rodzaj za monotypowy[7], inne wyodrębniają świegotkę żółtobrzuchą (N. (haematogaster) narethae) jako oddzielny gatunek – takie ujęcie systematyczne stosuje IOC oraz autorzy Kompletnej Listy Ptaków[6][4].
Podgatunki i zasięg występowania
Tradycyjnie wyróżnia się cztery podgatunki N. haematogaster[8][7]:
- świergotka czerwonorzytna[4] (N. h. haematorrhoa) (Bonaparte, 1856) – południowo-wschodni Queensland oraz północna i wschodnia Nowa Południowa Walia[6];
- świergotka ognistobrzucha[4] (N. h. haematogaster) (Gould, 1838) – zachodnia i południowa Nowa Południowa Walia, północno-zachodnia Wiktoria oraz południowo-wschodnia Australia Południowa[6];
- N. h. pallescens (Salvadori, 1891) – północno-wschodnia Australia Południowa[6].
Morfologia
Świergotki ognistobrzuche mierzą około 30 cm oraz ważą 65–105 g[5]. W ich ubarwieniu dominuje barwa oliwkowobrązowa. Czoło, kantarek, pokrywy uszne i policzki są fiołkowoniebieskie. Pozostała część głowy i grzbiet są oliwkowoszare. Dolna część piersi, boki ciała i pokrywy podogonowe są żółte, brzuch – czerwony, a lotki pierwszorzędowe i pokrywy podskrzydłowe – fioletowoniebieskie[9]. Na skrzydłach jest żółtooliwkowa plama[5]. Wierzch środkowych sterówek jest brązowozielony z ciemnoniebieskimi końcówkami, pozostałe są ciemnoniebieskie z białawoniebieskimi końcówkami, a spód sterówek jest białoniebieskawy[9]. Dziób jest szarobiały, oczy zaś ciemnobrązowe. Samica różni się od samca mniejszą ilością czerwonego ubarwienia i ciemniejszymi kolorami na głowie[5].
U świergotek czerwonorzytnych (N. h. haematorrhoa) barwa czerwona na brzuchu ma większy zasięg, bo aż po pokrywy podoogonowe. Plama na skrzydle tego podgatunku jest brązowoczerwona. Z kolei u N. h. pallescens brzuch jest bledszy, a u samic barwy bladoczerwonej w ogóle nie ma lub jest w niewielkiej ilości[5].
Młode osobniki przypominają dorosłe. Są one ciemniejsze oraz mają mniej barwy czerwonej na brzuchu i udach. Ostateczne ubarwienie nabywają po pierwszym roku życia[9].
Ekologia i zachowanie
Świergotki ognistobrzuche najczęściej przebywają w parach lub grupach liczących do 20 ptaków. Są hałaśliwym gatunkiem. Budzą się wcześnie rano, a potem lecą zaspokoić pragnienie. Następnie żerują w koronach drzew oraz na ziemi. Prowadzą osiadły tryb życia[5].
Środowisko
Gatunek ten zamieszkuje różne środowiska. Świergotka ognistobrzucha obserwowana jest między innymi w otwartych lasach, w lasach przybrzeżnych, na terenach porośniętymi eukaliptusami (Eucaliptus sp.), na polach uprawnych. Bywa też widywana na otwartym terenie porośniętym pojedynczymi drzewami[5].
Pożywienie
Świergotki ognistobrzuche żywią się głównie roślinami zielnymi, kwiatami i sokiem z owoców[9]. Spożywają także jagody, larwy owadów i nektar[5].
Lęgi
Sezon lęgowy trwa od lipca do grudnia[5]. Podczas zalotów ptaki te potrząsają sterówkami, machają głową i stroszą na niej pióra. Gniazda zakładają w dziuplach drzew, gdzie samica składa 4–7 jaj. Inkubacja trwa około 22 dni. Młode są wychowywane przez oboje rodziców[9]. Opuszczają one gniazdo po 5 tygodniach[5].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nieprzerwanie od 1988 roku uznaje świergotkę ognistobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity, z wyjątkiem obrzeży zasięgu występowania. Populacja ma trend spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk i niezrównoważony odłów do niewoli[3][10]. Gatunek ten został wymieniony wśród ptaków wysoko narażonych na zmiany klimatyczne[11]. Wymieniony jest w II załączniku CITES[12].
Przypisy
- ↑ a b c Northiella haematogaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ D. Lepage: Eastern Bluebonnet Northiella haematogaster (Gould, 1838). [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-07-18]. (ang.).
- ↑ a b Northiella haematogaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Platycercini Selby, 1836 (Wersja: 2023-12-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-15].
- ↑ a b c d e f g h i j Bluebonnet (Northiella haematogaster), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2021-07-17] .
- ↑ a b c d e F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-18]. (ang.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 [online], BirdLife Data Zone, grudzień 2020, s. 234 [dostęp 2021-07-08] .
- ↑ Bluebonnet (Northiella haematogaster). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Blue Bonnet Parrots, [w:] BeautyOfBirds.com [online], Avianweb LLC [dostęp 2021-07-17] .
- ↑ Species factsheet: Northiella haematogaster. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-18]. (ang.).
- ↑ StephenS. Garnett StephenS., DonaldD. Franklin DonaldD., Climate Change Adaptation Plan for Australian Birds, Csiro Publishing, 30 maja 2014, ISBN 978-0-643-10803-5 [dostęp 2021-07-17] (ang.).
- ↑ Northiella haematogaster, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2021-07-17] .
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia świergotki żółtobrzuchej (N. (h.) narethae). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).