Pianosonate nr. 14 (Beethoven)

Pianosonate nr. 14, Quasi una fantasia ("Mondscheinsonate")

Componist

Ludwig van Beethoven

Soort compositie

pianosonate

Gecomponeerd voor

pianoforte

Toonsoort

cis mineur

Opusnummer

27 n°2

Compositiedatum

1801

Première

1802

Opgedragen aan

Gravin Giulietta Guicciardi

Duur

ca. 18'

Vorige werk

Pianosonate nr. 13 (Beethoven)

Volgende werk

Pianosonate nr. 15 (Beethoven)

Oeuvre

Oeuvre van Ludwig van Beethoven

Portaal

Klassieke muziek

Eerste maten van deel 1 van de Mondschein Sonate van Ludwig van Beethoven

De pianosonate nr. 14 in cis mineur, opus 27 nr. 2, ook wel bekend als de Mondscheinsonate (Maanlichtsonate) is de veertiende pianosonate van Beethoven en een van zijn bekendste werken. Vooral het eerste deel is erg bekend. Beethoven noemde het werk net als de vorige pianosonate een Sonata quasi una Fantasia (Een sonate die als fantasie aandoet). Het stuk werd opgedragen aan gravin Giulietta Guicciardi.

Pianist András Schiff zegt over dit eerste deel: "De naam Maanlicht is onzin. De naam is niet gegeven door Beethoven, maar door poëet en muziekcriticus Ludwig Rellstab (...), toen hij in een boot zat, op een prachtige avond bij volle maan. Dit herinnerde hem aan het eerste deel van de sonate in cis mineur. Zo is een naam bedacht die niets te maken heeft met de pianosonate van die arme Beethoven. Maar het zit nu, als met lijm, eraan vast."

De indeling van de pianosonate is ongebruikelijk, omdat het eerste deel niet de sonatevorm heeft. Een langzaam deel, een scherzo-achtig deel (het tweede deel) en een snelle finale zijn aanwezig, al valt ook op dat het middendeel in een ongebruikelijke^[1] toonsoort staat, namelijk Des-groot (hierbij dient te worden opgemerkt dat dit voor Beethoven een normale gang van zaken was. In zijn sonate in C-groot was het tweede deel in E-groot, enkel te herleiden als de dominant van de parallelle mineurtoonsoort, a-klein, van de tonica).

Adagio Sostenuto (Si deve suonare tutto questo pezzo delicatissimamente e senza sordini)^[2]
Allegretto (La prima parte senza repetizione)^[3]
Presto Agitato

Beluisteren


	Deel 1: Adagio Sostenuto (download·info)


	Deel 2: Allegretto (download·info)


	Deel 3: Presto Agitato (download·info)

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Gebruikelijker is dat als de hoofdtoonsoort mineur is, dat dan het middendeel in de majeurparallel (in geval van cis-klein dus E-groot) of in de subdominant (in dit geval Fis) of dominant (in dit geval Gis) staat. Hier is de hoofdtoonsoort cis-klein. Des-groot is dus des te opmerkelijker omdat plotseling van 4 kruisen naar 5 mollen wordt geënharmoniseerd (cis→Des), en slechts daarbij het mineur in majeur verandert.
↑ Si deve suonare tutto questo pezzo delicatissimamente e senza sordini betekent vertaald: 'Speel dit gehele stuk zeer delicaat, en zonder dempers'.
Deze aanduiding is controversieel: enerzijds wordt volgens sommige interpretatoren 'senza sordini' uitgelegd als: 'gebruik weinig of geen linkerpedaal', anderzijds zijn er ook opvattingen die stellen dat hier bedoeld wordt: 'gebruik geen dempers, dus met veel rechterpedaal' (waardoor veel van de muziek 'doorklinkt'). Dit debat speelt nog steeds, onder meer op conservatoria onder musici en musicologen.
Bron 1:Fundamentals of piano practice, pagina 57
Bron 2:The Musical Times, 1 augustus 1895, pagina 516
↑ Dit betekent: het eerste deel zonder herhaling