Isuagroensteengordel

Een monster van 3,8 miljard jaar oude grafiethoudende banded ironlagen uit de Isuagordel. De koolstofisotopen in dit gesteente zijn door sommige onderzoekers gezien als bewijs voor het voorkomen van leven, maar de aanname is sterk omstreden.[1]

De Isuagroensteengordel (Engels: Isua greenstone belt) is een van de oudste gesteentes ter wereld. Deze groensteengordel is onderdeel van het Noord-Atlantisch Kraton. Ze ligt in het westen van Groenland, ongeveer 100 km ten noordoosten van Nuuk, vlakbij het begin van de ijskap. Het zijn op en nabij het oppervlak gevormde gesteentes waarvan de ouderdom wisselt tussen 3,81 en 3,60 miljard jaar.[2]

De Isuagroensteengordel vormt een ovale lens van ongeveer 12 bij 25 km, omringd en deels geïntrudeerd door de iets jongere Amîtsoq Gneiss. De groenstenen zijn een relatief dik pakket van relatief onverstoorde vulkanische en sedimentaire gesteentes. De vulkanische lagen varieren in samenstelling tussen ultramafisch (komatiiet) en felsisch (rijk aan SiO2). Onder de sedimenten zijn fijnkorrelige lagen maar ook conglomeraten, alsook vuursteenlagen en banded iron-lagen. Hoewel alles gemetamorfoseerd is, zijn veel primaire structuren nog zichtbaar, zoals lavakussens en klasten in sediment.

De Isuagroensteengordel levert daarmee belangrijk bewijs voor de omstandigheden op Aarde aan het begin van het Archeïcum (Eoarcheïcum). Ze maakt duidelijk dat al in die tijd in de zee aan de rand van continenten vulkanisme en sedimentatie voorkwamen. Bewijs voor leven in de Isuagordel is omstreden en onduidelijk. Structuren in dolomietlagen zijn door sommige onderzoekers geinterpreteerd als stromatolieten, sporen van blauwalgen.[3] Deze interpretatie is echter omstreden.[4] De verhouding tussen koolstofisotopen in grafiet in de banded iron-lagen is wel aangevoerd als bewijs voor biologische activiteit. Door de sterke latere alteratie bij hoge temperatuur (metasomatisme) waaraan de groensteengordel heeft blootgestaan is de isotopenverhouding echter waarschijnlijk later verstoord en onbruikbaar geworden.

Bronnen en verwijzingen

  1. ↑ Van Zuilen et al. 2003
  2. ↑ Dalrymple 2004
  3. ↑ Nutman et al. 2016
  4. ↑ Allwood et al. 2018
  • (en) Allwood, A.C.; Rosing, M.T.; Flannery, D.T. & Hurowitz, J.A., 2018: Reassessing evidence of life in 3,700-million-year-old rocks of Greenland, Nature 563(7730), 241-244. DOI:10.1038/s41586-018-0610-4
  • (en) Dalrymple, G.B., 2004: Ancient Earth, Ancient Skies, The Age of Earth and its Cosmic Surroundings, Stanford University Press, ISBN 0-8047-4932-9.
  • (en) Nutman, A.P.; Bennett, V.C.; Friend, C.R.L.; Van Kranendonk, M.J. & Chivas, A.R., 2016: Rapid emergence of life shown by discovery of 3,700-million-year-old microbial structures, Nature 537, 535–538. DOI:10.1038/nature19355
  • (en) Nutman, A.P.; Bennett, V.C.; Friend, C.R.L. & Van Kranendonk, M., 2019: The Eoarchean legacy of Isua (Greenland) worth preserving for future generations, Earth-Science Reviews 198, 102923. DOI:10.1016/j.earscirev.2019.102923
  • (en) Van Zuilen, M.A.; Lepland, A.; Teranes, J.; Finarelli, J.; Wahlen, M. & Arrhenius, G., 2003: Graphite and carbonates in the 3.8 Ga old Isua Supracrustal Belt, southern West Greenland, Precambrian Research 126(3-4), 331-348. DOI:10.1016/S0301-9268(03)00103-7