Contradictio in adjecto

Contradictio in adiecto betekent letterlijk: ‘een tegenstrijdigheid in het bijgevoegde’ in het Latijn. Het verschilt van een "tegenstrijdigheid in termen", die verwijst naar twee tegenstrijdige woorden die onmogelijk te achten zijn, zoals o.a. "koude hitte". Het is 'het kenmerk dat door het bijvoeglijk naamwoord wordt aangeduid, maar in tegenstelling staat tot het zelfstandig naamwoord'.[1]

Het is echter geen grammaticale fout om zulke combinaties te gebruiken. Sommigen zijn zelfs ingeburgerd in het Nederlands, zoals 'het plastic wijnglas en de vegetarische schnitzel'.[2]

literaire voorbeelden
  • De ondragelijke lichtheid van het bestaan[3]
  • en weinig wil hij meer
    dan waken aan zijn vierkant cirkelvormig doodsbed[4]

Zie ook

  • Lemma Contradictio in terminis in het Algemeen Letterkundig Lexicon, G.J. van Bork, D. Delabastita, H. van Gorp, P.J. Verkruijsse en G.J. Vis, 2012, geraadpleegd op 6 mei 2021.
Bronnen, noten en/of referenties
  • Stijlfiguren, Ton den Boon, Sdu, 2001, blz. 58
  • Paul Claes & Eric Hulsens, Groot retorisch woordenboek, Vantilt, 2015, blz. 53 (onder contradictie, 2)
  1. (en) Basic Rhetorics Tropes web site
  2. https://onzetaal.nl/taaladvies/contradictio-in-adjecto/
  3. boektitel van Milan Kundera
  4. Lucebert, De amsterdamse school