Margaret Thatcher
Margaret Thatcher | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(1990(e)ko hamarkada) Irudi gehiago | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ahotsa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1993 - 2000 ← Warren E. Burger (en) - Henry Kissinger →
1992ko ekainaren 26a - 2013ko apirilaren 8a
1987ko ekainaren 11 - 1992ko martxoaren 16a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1987ko Erresuma Batuko hauteskundeak
1986ko uztaila - 1986ko abendua ← Ruud Lubbers - Wilfried Martens →
1983ko ekainaren 9a - 1987ko maiatzaren 18a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1983ko Erresuma Batuko hauteskundeak
1981eko uztaila - 1981eko abendua ← Dries van Agt - Wilfried Martens →
1979ko maiatzaren 4a - 1990eko azaroaren 28a
1979ko maiatzaren 4a - 1990eko azaroaren 28a ← Leonard James Callaghan - John Major →
1979ko maiatzaren 4a - 1990eko azaroaren 28a
1979ko maiatzaren 3a - 1983ko maiatzaren 13a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1979 United Kingdom general election (en)
1975eko otsailaren 11 - 1979ko maiatzaren 4a ← Edward Heath - Leonard James Callaghan →
1975eko otsailaren 11 - 1990eko azaroaren 28a ← Edward Heath - John Major →
1974ko urriaren 10a - 1979ko apirilaren 7a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: October 1974 United Kingdom general election (en)
1974ko martxoaren 5a - 1975eko otsailaren 11 ← Anthony Crosland (en) - Timothy Raison (en) →
1974ko otsailaren 28a - 1974ko irailaren 20a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: February 1974 United Kingdom general election (en)
1970eko ekainaren 20a - 1974ko martxoaren 4a ← Edward Short, Baron Glenamara (en) - Reg Prentice, Baron Prentice (en) →
1970eko ekainaren 20a - 2013
1970eko ekainaren 18a - 1974ko otsailaren 8a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1970 United Kingdom general election (en)
1967ko urtarrilaren 10a - 1970eko ekainaren 20a - Edward Short, Baron Glenamara (en) →
1966ko martxoaren 31 - 1970eko maiatzaren 29a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1966 United Kingdom general election (en)
1964ko urriaren 15a - 1966ko martxoaren 10a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1964 United Kingdom general election (en)
1961eko urriaren 9a - 1964ko urriaren 16a ← Patricia Hornsby-Smith - Norman Pentland (en) →
1959ko urriaren 8a - 1964ko irailaren 25a Barrutia: Finchley (en) Hautetsia: 1959 United Kingdom general election (en)
1946 - 1947 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bizitza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jaiotzako izen-deiturak | Margaret Hilda Roberts | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jaiotza | Grantham, 1925eko urriaren 13a | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Herrialdea | Erresuma Batua Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua (1925 - 1927ko apirilaren 12a) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Talde etnikoa | Britaniar Zuria Ingelesa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lehen hizkuntza | Ingeles britainiarra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Heriotza | Ritz hotela (Londres), 2013ko apirilaren 8a (87 urte) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hobiratze lekua | Royal Hospital Chelsea (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Heriotza modua | berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Familia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aita | Alfred Roberts | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ama | Beatrice Ethel Stephenson | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ezkontidea(k) | Denis Thatcher (1951ko abenduaren 13a - 2003ko ekainaren 26a) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hezkuntza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Heziketa | City Law School (en) Kesteven and Grantham Girls' School (en) Somerville College (1943 - 1947) Zientziatan graduatua : kimika | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hizkuntzak | ingelesa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jarduerak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jarduerak | politikaria, kimikaria, autobiografialaria, barristerra eta estatu-politikaria | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Altuera | 165 zentimetro | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lantokia(k) | Londres | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jasotako sariak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kidetza | Royal Society Erresuma Batuko Kontseilu Pribatua Carlton Club (en) Pilgrims Society (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zerbitzu militarra | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parte hartutako gatazkak | Falkland Uharteetako Gerra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Erlijioa | Metodismoa anglikanismoa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Alderdi politikoa | Erresuma Batuko Alderdi Kontserbadorea | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
margaretthatcher.org | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Margaret Thatcher, jaiotzez, Margaret Hilda Roberts (Grantham, Lincolnshire, Erresuma Batua, 1925eko urriaren 13a - 2013ko apirilaren 8a), Erresuma Batuko lehen ministro izan zen 1979 eta 1990 artean.
Thatcherismoa izeneko pentsamoldearen sortzailea eta bultzatzaile nagusia izan zen.
Biografia
Margaret Hilda Robertsek kimika ikasi zuen Somerville Collegen (Oxfordeko Unibertsitatea). Alderdi Kontserbadorean sartu zen. 1951ean Dennis Thatcherekin ezkondu zen. 1959. urtean diputatu hautatu zuten eta 1961-1964 urteetan Ingalaterrako Pentsio eta Aseguru Nazionaleko ministerioko idazkaria izan zen. 1970-1974 urteetako aginpide kontserbadorearen garaian hezkuntza eta zientzia sailetako estatuko idazkaria izan zen, eta 1975ean Alderdi Kontserbadoreko idazkari nagusi izendatu zuten.[1]
1979. urteetako hauteskundeak Alderdi Kontserbadoreak irabazi ondoren, Lehen ministro egin zuten.[2] Lehen agintaldian ekonomia neurri zorrotzak hartu zituen eta borroka latzak izan ziren gobernu eta sindikatuen artean neurri horiek zirela eta. 1982. urtean, Malvina uharteen auziaren aurrean, Argentinaren aurkako gerrara dei egin zuen (Falklandetako Gerra). Garaipena lortu ondoren, iritzi publiko britainiarraren aurrean indarturik atera zen, 1982ean berriro hautatua izatea ekarri zuena.[3]
Sektore publikoa pribatizatzen jarraitu zuen bigarren agintaldian eta, kanpoko harremanei dagokienez, Erresuma Batua Europako Ekonomia Elkarteko kide izatearen aldeko agertu zen. Estatu Batuek bideraturiko nazioarteko politika bultzatu zuen betiere. 1987. urtean hirugarren aldiz irabazi zituen Alderdi Kontserbadorearentzat legebiltzarrerako hauteskundeak, baina alde txikia atera zion Alderdi Laboristari. Hirugarren agintaldi horretan ere oztopo handiak jarri zizkion EEEan erabateko ekonomia batasuna bultzatzeari eta, barne politikari dagokionez, osasun eta hezkuntza sailak pribatizazio bidean jarri zituen. Ekonomia neurri horiek eta zerga berriek (poll-tax) politikariarenganako sinesgarritasun eza ekarri zuten, eta hala adierazi zuten hautesleek 1989.[4] urteko europar legebiltzarreko hauteskundeetan. 1990. urtean, Geoffrey Howe Lehen ministro-ordeak dimisioa eman ondoren, Thatcherrek berak dimisioa aurkeztu zuen eta John Major kontserbadoreak bete zuen hark utzitako lekua. Irlandako auzian, bestalde, ez zen aurrerapausorik izan Thatcherren agintaldi luzean.
2013ko apirilaren 8an hil zen infartu baten ondorioz.[5]
Thatcherren neoliberalismoa
1982ko irailean Nigel Lawsonen gobernuak izango zuen politika deskribatuko zuen: arrazoi positiborik edo ezinbesteko arrazoirik egon ezean, Estatuaren jabegoan ez zuen industria bakar batek ere jarraitu behar.
Gobernuak ia den-dena saltzeko asmoa zuen, bai British Telecom (telefono konpainia) bai British Airways, baita British Rail (trenbide sarea) eta Posta zerbitzua ere. Epe ertainera, 12.000 milioi libera lortu nahi zituen. Programa horren arabera, milioika inbertitzaile txiki aberastu egingo lirateke, eta Estatuak milaka milioi libera eskuratuko lituzke aurrekontu defizita murrizteko. Thatcher andrearen gobernu guztiek halako zorroztasunez bete zuten plangintza hori, ezen, gaur egun, ikatz meategiak eta British Rail saltzen ari dira, eta Posta zerbitzua baino ez dago gobernuaren eskuetan. Funtzionarioen eta indar armatuen alor batzuk ere pribatizatu egin ziren. "National Health Service"-ari (Osasun Zerbitzu Nazionalari) ere, politika britaniarraren kutunari, ein handi batean, esku pribatuetan geratu zen.
Thatcherri buruzko aipamenak pelikuletan
Billy Elliot. Bertan 1984-1985eko Erresuma Batuko mehatzarien grebak eta meatzari eta poliziaren arteko istiluak agertzen dira.
Thatcherri buruzko aipamenak musikan
Irungo Baldin Bada taldeak Thatcherrengan oinarritutako abestia konposatu zuen. Lur azpian bukatuko duzue diskoan argitaratu zen abestia, Tatxer izenburuarekin.
Irudi galeria
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2013/04/09 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ (Ingelesez) 1975: Tories choose first woman leader. 1975-02-11 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ (Ingelesez) 1979: Election victory for Margaret Thatcher. 1979-05-04 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ (Gaztelaniaz) Sevilla, Diario de. (2012-04-02). «La guerra que revivió a Thatcher» Diario de Sevilla (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ (Gaztelaniaz) País, El. (1991-03-23). «Adios al 'poll tax'» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ «Margaret Thatcher hil da»[Betiko hautsitako esteka], Berria, 2013-04-08.
Ikus, gainera
Kanpo estekak
Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Margaret Thatcher |
- Datuak: Q7416
- Multimedia: Margaret Thatcher / Q7416
- Aipu famatuak: Margaret Thatcher